SEÇBİR Konuşmaları

Engelli çocukların eğitiminde benimsenen temel ilke, ayrıştırılmış okullarda değil, engelli olmayan akranları ile birlikte eğitim görmeleri anlamına gelen kaynaştırma ilkesidir. Kaynaştırma eğitimine ilişkin gerek uluslararası gerekse ulusal mevzuatta düzenlemeler mevcuttur. Ancak yine de, engelli çocukların genel eğitim okullarında eğitim görmelerinin ya da eğitimlerini sürdürmelerinin önünde birçok engel bulunmaktadır. Örneğin, okula kayıtta problemler, erişilebilir olmayan hizmet ve uygulamaların yanı sıra ayrımcılıkla karşılaşılabilmektedir. Bu bağlamda engelli çocukların eğitim haklarını gerçekleştirmelerinin önündeki sorunları ortaya koymak ve çözüm önerileri sunmak amacıyla yürütülecek çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak, Sabancı Vakfı desteğiyle, Tohum Otizm Vakfı ve SEÇBİR ortaklığında ‘Eğitimde Engelli Hakları: Okulda Birlikte, Hayatta Birlikte Projesi’ kapsamında 2017 yılında İstanbul Gaziosmanpaşa’da bir ilkokulda bir araştırma yürütülmüştür. Araştırma, engelli çocukların ilkokuldaki gündelik yaşamlarına ve okuldaki aktörlerin engelli çocuklara dair algı ve yaklaşımlarına odaklanmakta; buna yönelik bulgu ve anlatılar sunmaktadır. Gözlem ve derinlemesine mülakatlar yoluyla gerçekleştirilen araştırma; özel eğitim ya da kaynaştırma öğrencisi olarak okulda yer alan farklı engel gruplarından çocukların sınıftaki ve okuldaki koşullarını ortaya koymakta; öğretmenlerin, idarecilerin ve velilerin engelli öğrencilerin eğitime katılımına ilişkin bakış açılarını, deneyimlerini ve bu süreçte geliştirdikleri stratejileri ele almaktadır. Bu konuşmada araştırmanın bulguları paylaşılarak tartışmaya açılacaktır.

İstanbul’daki Suriyeli ebeveynlerin, çocuklarının eğitimine dair görüşlerinin analizine ilişkin doktora tezini 2017’de tamamlayan Ayşe Beyazova daha önce Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku’nda yüksek lisans yapmıştır. Daha önce Toplum Gönüllüleri Vakfı’nda ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi’nde çalışmış olan Beyazova Birimin kuruluşunda ve koordinasyonunda rol almıştır. 2008-2016 yılları arasında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çocuk hakları, sivil toplum ve eğitime ilişkin çeşitli dersler vermiştir. Çalışma alanları sivil toplum, çocuk hakları, çocuk katılımı, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcı eğitimdir. 2016 yılından beri çeşitli sivil toplum kuruluşları ve akademik kurumlarda araştırma ve eğitim odaklı çalışmalar yürütmektedir.