‘Yardım nesnesi’ mi? ‘Hak öznesi’ mi?
Tüm bireyler, evrensel bir hak olan ve hem uluslararası hem ulusal mevzuatta güvence altına alınan eğitim hakkını koşulsuz gerçekleştirebilmelidir. Ancak engelliler, mevzuatta içerilse dahi eğitime katılımda pek çok sorunla karşılaşmaktadır: eğitim kurumlarının fiziksel erişilebilirliği, eğitim araç ve gereçlerinin tasarımı, eğitimcilerin yaklaşımı… Bunlara ek olarak, eğitimin kapsayıcı bir şekilde geliştirilmesinde ders kitaplarında engelliliğe ilişkin yaklaşım ve söylem de oldukça önemlidir. Ders kitaplarında engellilere çoğu zaman hiç yer verilmiyor olması, yer verildiği noktalardaki temsil edilme biçimleri, engelli karakterlerin ne sıklıkla ve hangi bağlamlarda görünür olduğu öğrencilerin zihinlerindeki ‘muhtaç engelli’ algısını yeniden üretme riski taşıyabilmektedir. Bu konuşmada SEÇBİR, Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği (TOHAD) ve Eğitim Reformu Girişimi (ERG) ortaklığında, Sabancı Vakfı Hibe Programları desteğiyle yürütülen Eğitime Eşit Katılım Projesi kapsamında, engellilerin eğitimde eşit temsili ve eğitime eşit katılımı için ders kitaplarının iyileştirilmesine katkı sunması amacıyla gerçekleştirilen “Ders Kitaplarında Engellilik Araştırması” bulguları paylaşılacak. Engelliliğin ders kitaplarında nasıl ele alınması gerektiğine yönelik tavsiyeler sunulacak.
Melike Ergün: Melike Ergün, lisans eğitimini İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde tamamladı. Aynı üniversitede Kültürel İncelemeler alanında lisansüstü eğitimine devam ediyor. 2011’de Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Merkezi’ne katılan Ergün, ders kitapları, kapsayıcı eğitim, kuir teori ve sakatlık çalışmaları üzerine kafa yoruyor. Yayınları arasında Engellilik ve Ayrımcılık: Eğitimciler için Temel Metinler ve Örnek Dersler (Karekök Yayınları, 2015), Engelliliğe ve Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık: İlk ve Ortaöğretim Kurumları için Örnek Ders Uygulamaları (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2015) bulunuyor.